Życie wsi w malarstwie polskim - cz.1
piątek, 14.07.2023 | Administrator | Wieś w malarstwie Polskim
Zapraszamy do pierwszej części działu poświęconego prezentacji dzieł polskich malarzy, którzy w swoich dziełach prezentowali życie na wsi polskiej przełomu XIX i XX wieku.
Życie wsi w malarstwie polskim - cz.2
piątek, 14.07.2023 | Administrator | Wieś w malarstwie Polskim
Część druga galerii poświęcona obrazom polskich malarzy, zajmujących się tematyką wsi.
Życie wsi w malarstwie polskim - cz.3
piątek, 14.07.2023 | Administrator | Wieś w malarstwie Polskim
Część 3 poświęcona malarstwu polskiemu, a dokładnie wsi będącej motywem obrazów w twórczości polskich artystów przełomu XIX i XX w.
Życie wsi w malarstwie polskim - cz.4
czwartek, 13.07.2023 | Administrator | Wieś w malarstwie Polskim
Kolejna, już 4 część, naszego opracowania ukazującego życie wsi na obrazach Polskich malarzy przełomu XIX i XX wieku
Życie wsi w malarstwie polskim - cz.5
czwartek, 13.07.2023 | Administrator | Wieś w malarstwie Polskim
Ostatnia już część naszego opracowania poświęconego wsi polskiej przedstawianej na obrazach malarzy przełomu XIX i XX wieku
Wprowadzenie - życie codzienne wsi
wtorek, 11.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Życie na wsi ciągle się zmienia. Dziś wygląda ono zupełnie inaczej niż za czasów naszych rodziców, a zupełnie inaczej za czasów naszych dziadków. Nie mówiąc już o czasach 100 czy 200 lat temu. Dawniej wieś była samowystarczalna, a w związku z tym uprawiano wszystko co było do życia potrzebne. Uprawiano żyto na chleb, pszenicę na ciasta, które wypiekano odświętnie. Z prosa wyrabiano kaszę jaglaną, a z gryki - gryczaną. Z jęczmienia wyrabiano kaszę jęczmienną i perlak. Zboża oraz ziemniaki, kapusta i mleko z jego przetworami były podstawą wyżywienia na wsi. Dodatkowo jeszcze z siemienia tłoczono olej, który zastępował tłuszcze zwierzęce na okres adwentu i postu. Ponieważ mięso i wędliny były obecne tylko przy większych świętach i w okresie ciężkich prac polowych, zarówno śniadania, obiad jak i kolacja były głównie posiłkami gotowanymi. W okresie żniw spożywano na polu dodatkowo pośniadanki i podwieczorki, zresztą również obiady donoszono niekiedy na pole, gdy pracowano daleko ode wsi.
Chłopi w Polsce - zarys historii
poniedziałek, 10.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
W okresie plemiennym nie występował podział na chłopów i inne kategorie społeczne. Samodzielność ludności ograniczała wspólnota terytorialna tzw. opole. Była to jednostka terytorialna złożona z kilkunastu wsi wraz z należącymi do mieszkańców terenami uprawnymi, okolicznymi lasami i wodami. Ludność opola była zobowiązana do świadczeń na rzecz plemienia i starszyzny jak udział w pospolitym ruszeniu czy naprawa systemu umocnień obronnych. Obciążenia te wzrosły po powstaniu w X w. organizacji państwowej. Monarcha był jednocześnie najwyższym sędzią, dowódcą wojsk i ustawodawcą, nastąpiło zawłaszczenie uprawnień wspólnot terytorialnych i obciążenie różnymi daninami.
Rolnictwo w Polsce w zarysie
poniedziałek, 10.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Prymitywna uprawa roli w formie kopieniactwa pojawiła się ok. 8 tys. lat p.n.e. na Bliskim Wschodzie, a pod koniec III tysiąclecia p.n.e. w całej Eurazji. Była to pierwotna forma uprawy roślin, a jako narzędzia służyły zaostrzony kij, motyka, brona gałęziowa, kamienny topór i do zbioru sierp o ostrzu krzemiennym. Obecnie metodę tą, za pomocą kija z żelaznym ostrzem stosują niektóre plemiona afrykańskie Bantu prowadzące również hodowlę bydła. Początkowo uprawiano głownie zboża: proso, pszenicę i jęczmień.
Zabudowa i wyposażenie wsi
poniedziałek, 10.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
W początkowym okresie osadnictwo dostosowywało się do istniejących warunków terenowych i nie było przez nikogo normowane. Wsie przybierały różne kształty zależnie od miejscowych warunków, wykorzystując najdogodniejsze tereny nadrzeczne, nadjeziorne czy istniejących szlaków komunikacyjnych. Zabudowa nie była bezpośrednio związana z polami uprawnymi, pozyskiwanymi z karczunku lasów i użytkowanymi systemem przemienno - odłogowym. Szachownicowy układ gruntów w niektórych przypadkach zachował się do czasów współczesnych.
Zajęcia domowe i narzędzia
poniedziałek, 10.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Podstawową czynnością domową było przygotowanie posiłku. Należy przypomnieć, że dawniej wieś była samowystarczalna, a w związku z tym należało uprawiać wszystko co było do życia potrzebne. Uprawiano więc żyto na chleb, pszenicę na ciasta, które wypiekano jednak odświętnie. Z prosa wyrabiano kaszę jaglaną, a z gryki - gryczaną. Z jęczmienia wyrabiano kaszę jęczmienną i perlak. Wymienione zboża oraz ziemniaki, kapusta i mleko z jego przetworami były podstawą wyżywienia na wsi. Dodatkowo jeszcze z siemienia tłoczono olej, który zastępował tłuszcze zwierzęce na okres adwentu i postu. Ponieważ mięso i wędliny były obecne tylko przy większych świętach i w okresie ciężkich prac polowych, zarówno śniadania, obiad jak i kolacja były głównie posiłkami gotowanymi. W okresie żniw spożywano na polu dodatkowo pośniadanki i podwieczorki, zresztą również obiady donoszono niekiedy na pole, gdy pracowano daleko ode wsi.
Praktyka miesięczna gospodarstwa ziemiańskiego
czwartek, 06.07.2023 | Życie wsi w XIX i XX w.
Oekonomika ziemiańska generalna... obiaśniona przez Jakuba Kazimierza Haura... pożyteczna y potrzebna... z nowym przydatkiem Geometryi Gospodarskiey napisaney... jest uważana za pierwszy polski traktat agronomiczny. Jego drugie wydanie z 1679 roku, poszerzone, wsparł król Jan III, pasjonat rolnictwa, widzący w nim siłę zdolną uzdrowić gospodarczo Rzeczpospolitą. Egzemplarz z 1744 roku, wydany w Warszawie, jest przechowywany w zbiorach Biblioteki Muzeum Pałacu w Wilanowie.
Uprawa roli
czwartek, 06.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Rozwój uprawy roli zależał od doskonalenia i wprowadzania nowych narzędzi a później maszyn rolniczych. W kopienictwie czy w okresie gospodarki żarowej posługiwano się kijem i motyką. Orkę zapoczątkowało wprowadzenie radła i płużycy a potem sochy i pługa. Na kształtowanie się systemów rolniczych bezpośredni wpływ miało też doskonalenie techniki sprzężajnej. System jednopolowy zastąpiono przemienno - odłogowym a następnie dwupolówką. W omawianym przez nas okresie stosowano już trójpolówkę a następnie wielopolówkę. W trójpolówce jedno pole przeznaczano na oziminy, drugie na jare i trzecie na ugór. Podstawowymi uprawami były: żyto, ziemniaki i owies oraz w mniejszym zakresie: pszenica, jęczmień, proso, gryka, groch, buraki, len.
Uprawiane rośliny
czwartek, 06.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Zboża mają fundamentalne znaczenie w żywieniu ludzi. Stanowią podstawowe źródło węglowodanów w diecie. Przetwarza się je na mąki, kasze, płatki, otręby, makarony, kawy zbożowe i mleka roślinne. Szeroko w przemyśle spożywczym wykorzystuje się także całe, nieprzetworzone ziarna zbóż. Zboża i przetwory zbożowe to kluczowa grupa produktów pokarmowych we wszystkich kulturach świata. Zawarta w nich skrobia należy do grupy polisacharydów i jest głównym źródłem energii dla człowieka. Zboża służą również za podstawowy surowiec do produkcji pasz dla zwierząt. Są wykorzystywane w przemyśle i energetyce do produkcji energii odnawialnej (bioetanol i biomasa), a także w produkcji biodegradowalnych tworzyw. Zboża to również składniki leków i kosmetyków.
Zbiór zbóż - narzędzia
środa, 05.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Żniwa rozpoczynano od zbioru rzepaku, potem dojrzewał jęczmień, żyto, pszenica, proso i owies. Mniej więcej do końca XIX w. zboże żęto sierpami, potem do lat 60-tych koszono kosami, a następnie wprowadzano do użycia najpierw kosiarki potem żniwiarki, snopowiązałki i wreszcie kombajny. Żeńcy, którymi byli mężczyźni i kobiety, zżęte sierpami zboże kładli na garście na ściernisku (rżysku), a po wysuszeniu zbierali w snopy ( zbieranki ) wiązane w powrósła robione z żytniej słomy. Ten sposób zbioru przy rzepaku, jęczmieniu i owsie stosowany był do czasu wprowadzenia snopowiązałek.
Zwierzęta hodowane we wsi
środa, 05.07.2023 | Administrator | Życie wsi w XIX i XX w.
Na wsi „chowano” (oznaczało to hodowlę), jak to kiedyś mówiono wiele różnych zwierząt. Najczęściej spotykane było krowy, konie i świnie. Poza tym hodowano owce no i oczywiście drób. Konie hodowano głównie na potrzeby gospodarstwa i na wymianę. W starej wsi pastwiska były wspólne a więc bydło wypasano razem z całej wsi przez ogólnych pastuchów, którzy rano zbierali bydło z gospodarstw i na wieczór przypędzali z powrotem. Owce hodowano przede wszystkim dla wełny a gęsi dla piór, które darto na pierze i wytwarzano pierzyny i poduszki.
